Сухане дар заминаи хувият

Сухане дар заминаи хувият

Навиштаи мубад Комрон Чамшедй

Инсон аз дидгохи Зартушт

Инсон аз дидгохи Зартушт

Навиштаи Мубад Комрон Чамшедй

Баргардони Дилшод Азимов

https://behdin.wordpress.com

Анчуман
Коркард ва барномахо	Чанд вожаи динй

Бехдин
Вижагихои як бехдин Шиносаи як зартуштй	Бехдин кист? Нишонаи як зартуштй	7 Амшоспанд Вижагихои Ахуро Маздо

Ашу Зартушт
Зоиши Ашу Зартушт Чаро Ашу Зартушт пас аз зоиш механдад?	Офарингон ва чон бохтан Чигунагии чон бохтани Ашу Зартушт		Дидори Ашу Зартушт бо Бахман Ривоят
Ашу Зартушт танхо пайгамбар Ашу Зартушт кист?		Каъбаи Ашу Зартушт Бинои оташкада

Авесто
Авесто ва наскхои он Сухане кутох	Авесто ба забони порсй Авесто ба забони сода, шево ва расо

Оин ва чашн
Намози Ашуй Гуиши дурустй суруди ростй	Оини Седрэпушй Баргузидани дин		Намози куштй бастан Гуиши дурустй суруди он
Барсам дар ниёиш Барсам чист ва чарост?	Гохонбор Чашнхои Гохонбор		Мехргон Чашни Мехргон
Фарвардингон Чашни Хамаравонон ва Фравахарон

Чахонбинй
Фарвахр дар оини Маздясно Намоди Фарвахр	Офариниши чахон Ки Яздон аз ночиз чиз офарид?
Фалсафаи дини бехй Чахонбинй дар дини Маздясно	Рухоният дар дини бехй Рухониёни дини бехй

Фарханг
Дин ва хуввият Созандагй ва вайронкорй	Дин ва сиёсат Кудратталабии динхо	Ирондустй ва бехдинй Дигарсонихо

Оё хар ирондуст бехдин ва хар бехдин ирондуст аст?

Оё хар ирондуст бехдин ва хар бехдин ирондуст аст?

Навиштаи Сармубад Дастур Озаргушасп

 

Ба хушнудии Ахуро Маздо

Дуруд бар фарвахри Маздяснон!

 

Ин ду нома аз он су навишта мешавад ки дигарсонй (тафовут) миёни бехдин ё зартуштй буданро бо ирондуст будан дарёбед ва дар поён битавонед як бехдинро аз як ирондуст ё механдуст бишиносед.

 

Хамонгуна ки медонед, имрузхо дини бехй дар чахон миёни ирониён ва анирониён дар густариш аст ва то кунун бисёре ба оини Маздясно сэдрэпуш шудаанд.

Дар миёни ин сэдрэпуш шудагон гуфтугу бар сари он ки абзори санчиши бехдин будан чист ва бехдин кист бисёр аст. Дар ин миён бисёре аз ирониёни хаммехани мо бар ин бовар хастанд ки чун Иронро дуст доранд аз Ислом безорад ё ин ки чун дини бехй дини ниёконашон будааст, пас онхо ба хамин осонй бехдин ё зартуштй хастанд. Дар ин нома ва номаи пасин кушиш мешавад, ки сухане кутох перомуни «Оё хар ирондуст бехдин ё хар бехдин ирондуст аст?» навишта мешавад.

 

Дустони гиромй, хамонгуна ки медонед, акнун 1400 сол аст ки андешаи фарзандони Оллох дар хоки Иронвич ба зури шамшер бар мардумони мо ситам мекунад. Аз ин руст, ки бисёре аз мардумон ба Ислом аз сари душманй баромадаанд ва дигар худро мусалмон намедонанд. Ин мардум 2 гурух хастанд:

Нахуст гурухе ки худро хирадгаро ё материализм медонанд ва хеч дин ё падидаи бартаре ба номи худоро намепазиранд ва бисёре аз инхо худро фарзандони Анушервон Куруши Бузурги Хахоманишй медонанд. Бар хамин дидгох аст ки худро зартуштй ё навбехдин медонанд.

Гурухи дуввум худро механдуст ва душмани тозй, турк ё мугул ва хар бегонае медонанд, пас бар ин бовар хастанд ки хамчун ниёконашон бехдин ё зартуштй хастанд.

 

Боястй бидонед ки аз диди дини бехй харду нодуруст мебошад ва хечкадом дар дини Ахуро Маздо ва ё Ашу Зартушт бехдин нестанд. Механдуст ё гохе нажодпараст хастанд.

            Дар номаи пасин перомуни ин ки пас чи касе бехдин ё зартуштй аст ва оё бехдин механдуст ба гунаи нажодпараст аст сухан меравад.

 

Дар панохи ростй бошед!

 

—

Вижагихои як зартуштй

https://behdin.wordpress.com/2008/10/03/zartoshti/

Бехдин кист?

https://behdin.wordpress.com/behdin/

Дин ва хувият: созанда ё вайронгар?

Дин ва хувият: созанда ё вайронгар?

Навиштаи Мубад Комрон Чамшедй

 

Медонем, ки бар асоси фалсафаи зартуштй-готхой, дин яъне донистан ва огохй аз дониши ростини зиндагонй, ба гуфтаи дигар фалсафаи дини готхой рах ёфтан аз чахоншиносй ба худшиносй ва аз худшиносй ба худошиносй аст.

Албатта медонем, ки ин гуфтахо ва фарозхо зебо буда ва ба гуш ва зехн зебову шоиста ва хирадмандона мерасанд. Аммо мавзу ин аст, ки дар амал, расидан ба дониши ростин ё чахоншиносиву худшиносй ва аз ин рох ба худошиносй расидан коре нест, ки огоз ва поёни он хамчунин фароянди он бо резакорихояш рушан бошад. Аз суи дигар, метавон гуфт, ки хар дин ва бовар низ дониши худро дар мавриди чахони хакикат дониста ва аз он дидгох чахон ва худро таъриф ва бозшиносй мекунад.

Ба хар руй, ин як таърифи зербиной аз дини иронй-зартуштй аст. Дар вокеъ, ин инсон аст, ки дар марказ карор гирифтааст ва худу худовандро шиносой ва пайдо мекунаду мефахмад. Аммо дар он суй, адёни бузурге вучуд доранд, ки худо-марказ хастанд, ба ин мафхум ки дин мачуае аст аз дастуроти худой ва илохй аз суй худованди чахон, аз рохи паёмбароне, ки бо хамаи вижагихояшон танхо расонандагони паём ва дар вокеъ «фармонхо» будаанд. Инхо ба чои худи ин калам бештар аз ин вориди ин макола намешаванд.

Бино бар табиати инсон ва мадоричи пеш аз таърихиву даврони таърихии зиндагиаш фархангхои гуногуне дар чахоргушаи чахон падид омада ва бо адёни гуногун ончунон гирех хурдаанд, ки гох фарханги бумй низ номи дин ба худ гирифтааст. Ончунончй бахши мухимме аз «хувияти» динй ва фарханги мардумон аз бароянди чунин омехтагй шакл ёфта аст. Ин хувият ду накши бисёр мухим ва носоз (мутазод) дар чунй ва чигунагии (кайфияти) зиндагонии мардум ва пайванди миёни онхо бозй мекунад:

1. Ба «хастй»-и мардумон маъно ва накш медихад, чахорчуби арзишхоро месозад, то бовар биёфаринад ва ба хам наздикашон кунад.

2. Аз суи дигар, хувият ба манзалае тарафи бастхое мешавад, ки неруи чорй ва озоду офаринандаро ба шакли бастхое догм ва хушк дармеоварад, ки агар бо догмхои мавчуд дар дунё ру дар ру карор гирад, сарчашмаи бархурдхои хамешагй мегардад.

Бинобарин ормонитарин шеваи зиндагонй барои як хамзистй ва хамсоягй дар оромиш дар ин чахони хокй метавонад ба гунае бошад, ки миёни чахорчубхои арзишгузорй ва бовархое, ки инсонхо ба манзури табйини чахон доранд, хамохангй ва тавозунй вучуд дошта бошад. Зеро ин бовархо ба манзалаи сарчашмае хоханд буд барои чораандешй дар зиндагй ва умед ба оянда.

Баростй гуфтугуи асосй бар сари он аст, ки «хувият» чигуна метавонад арзишсоз ва созанда бошад, бачои он ки догмсоз гардад ва вайронгар.

Барои рушантар шудан намунахое меёварем. Нахуст чанд намуна аз чанбахои носозандагии хувият:

– Хангоме ки намудхои зохири фархангй-биологй, монанди нажод, забони гуфтугу ё «забони дин» ва хатто даст бурдан дар шакли худододии олоти чинсии писарон ва хатто духтарон, чузве аз аришхои динй ба шумор меоянд ва бар асоси онхо ихтилоъ ва чудоии бунёдин миёни инсонхо арзишсозй мешавад.

– Пайдо шудани чизхо ва маконхои «мукаддас», ки хам метавонад арзиш ва асари мусбат ва хам манфй бар руи равобити инсонй ва чавомеи динй дошта бошад. Каме бияндешем дар мавриди падидахое монанди «Байтулмукаддас», Исроил, Макка… ва мушкилоти перомуни онхо, китобхои динй ва хатто паёмбар ва имомон ва гайра ки «таасуб» бар руи онхо ва «мукаддас» донистанашон, ба гунае ки хар сухани тардидомезе дар мавриди онхо  ба душманй ва дигарозорй меанчомад.

– Мухимар аз хама, хушкандешии инсонхо дар дидани чахон аз як дидгохи хушки чузмй ва дар натича тоб наёвардани андешаи мардумоне, ки гетиро ба шева ва ранги дигаре мебинаид ва бовар доранд, ки саранчоми талхи он бархурдхо ва чудоихост.

Ва аммо чанбахои мусбат ва созандаи хувият метавонад чунин бошад:

– Фарханги муштарак (суннатхо, оинхо, забон, миллият) коргузоре (омиле) аст барои хамохангй ва ягонагии инсонхо, дасти кам дар чахорчуби он фарханг.

– Дастрасй ба як чахонбинй.

Дар инчо бо ду таркиби вижа ру ба ру мешавем:

1.       Хувият ба манзалаи фарханг.

2.       Хувият ба манзалаи чахонбинй ва системи боварй.

Бахши нахуст, ки хуввияти фархангй аст, хох нохох падид меояд, чунки бунанаш табий ва барои зиндагии ичтимой лозим аст.

Нуктаи шоёни таваччухи чахонбинй ва системи арзишгузорй аст, ки метавонад хувияти фархангиро, чи дар даруни худ ва чи дар бархурд бо системхои дигар созанда ва ё вайронгар созад.

Ин пешгуфтор моро ба чунин бароянде мерасонад, ки «системи боварй» созанда ва фарогири он аст, ки хамагонй ва чахонмадор бошад, яъне зербиной ва бунёдин, огохкунанда ва оварандаи оромиш барои инсон будан, матрах кардани ранг, мазхаб, забон, чинсият ва акидае сиёсй бошад. Агар хувияти фархангй аз чунин низоми арзишии волое бархурдор набошад, ба зидарзиш сукут мекунад, ки вайронгар аст.

Саранчом ончй ношй аз ирода ва гузиниши озоди инсон ва аз руи эхсоси масъулият ва огохй набошад ва бо хушкбоварй (догматик), чи ба шакли «фармонхои худой», чи ба гунаи «дини аввалу охир» ё «паёмбари аввалу охир» ё «сарзамини мукаддас» ё «нажоди бартар» ва «забони худой» ва гайра, зидарзиш буда ва вайронгар хохад буд, магар он ки хамаи инсонхои дунё пахновар аз як нажод, як забон, як дин, як паёмбар, як худо ва як сарзамини мукаддас бишаванд!!! Оё чунин чизе шуданй аст? Ва оё агар хаст дилхох ва идеал аст? Ба ростй то чй андоза инсонхо бояд дар ин рох фидо шаванд ва кушта шаванд то инсон «хушбахт» гардад!?